Indira Ekadashi 2024: का आणि कशासाठी केला जातो इंदिरा एकादशीचा व्रत, इंदिरा एकादशी शुभ मुहूर्त

सनातन हिंदू धर्मात एकादशी व्रताचे अत्यंत महत्त्व आहे. दर महिन्याला दोन एकादशी येतात – शुक्ल पक्षाची एकादशी आणि कृष्ण पक्षाची एकादशी. या पवित्र एकादशींमधून “इंदिरा एकादशी” {Indira Ekadashi 2024} ही विशेष महत्त्वाची मानली जाते. इंदिरा एकादशी कृष्ण पक्षाच्या एकादशीला येते आणि या दिवसाचे धार्मिक महत्त्व अत्यंत मोठे आहे. 2024 मध्ये इंदिरा एकादशी 28 सप्टेंबर रोजी येणार आहे.

इंदिरा एकादशी व्रताचे पालन केल्याने पितृदोष शांत होतात, मृत पूर्वजांची आत्मा तृप्त होते आणि व्रतीला मोक्ष प्राप्त होतो, असे मानले जाते. या व्रताचे पालन करून पुण्यसंचय होतो आणि मानवाच्या जीवनातील सर्व दुःखांचे निवारण होते. या लेखात आपण Indira Ekadashi 2024 मध्ये येणाऱ्या तिचे धार्मिक महत्त्व, व्रताचे पालन, विधी, आणि या व्रताशी निगडित कथा यांचा सविस्तर आढावा घेऊ.

Indira Ekadashi 2024

इंदिरा एकादशी शुभ मुहूर्त

पंचांगानुसार, आश्विन महिन्याच्या कृष्ण पक्षातील एकादशी तिथीची सुरुवात 27 सप्टेंबर रोजी दुपारी 1 वाजून 20 मिनिटांनी होईल. या तिथीचा समारोप 28 सप्टेंबर रोजी दुपारी 2 वाजून 49 मिनिटांनी होईल. व्रत पारण करण्याचा शुभ मुहूर्त 29 सप्टेंबर रोजी सकाळी 6 वाजून 13 मिनिटांपासून ते 8 वाजून 36 मिनिटांपर्यंत आहे.

हे पण वाचा: Majhi Ladki Bahin Yojana 3 रा हफ्ता कधी मिळणार, तिसरा हफ्ता महिलांना ₹1500 ते ₹4500 पर्यंत मिळणार

Indira Ekadashi 2024: इंदिरा एकादशीचे धार्मिक महत्त्व:

Indira Ekadashi 2024: इंदिरा एकादशीचे व्रत करणे हे धर्मशास्त्रानुसार अत्यंत पुण्यदायी मानले जाते. या दिवशी भगवान विष्णूची विशेष पूजा केली जाते. असे मानले जाते की जो व्यक्ती इंदिरा एकादशीचे व्रत करतो, त्याच्या पितरांचे उद्धार होतो आणि त्यांना मोक्ष प्राप्त होतो. यामुळे हे व्रत केवळ व्रतीसाठीच नाही, तर त्याच्या कुटुंबीयांसाठी, विशेषतः मृत पितरांसाठीही कल्याणकारक आहे. व्रताचे पालन केल्याने आध्यात्मिक प्रगती होते आणि व्रतकर्ता सद्गती प्राप्त करतो.

पुराणांनुसार इंदिरा एकादशीचे व्रत मोक्षप्राप्तीचे साधन मानले जाते. महाभारतात याचे महत्त्व विषद केले आहे. विष्णू पुराणातही या एकादशीची स्तुती आढळते. या दिवशी केलेल्या दानधर्माचे फळ अनेक पटीने अधिक मिळते आणि पापांची निवृत्ती होते.

Indira Ekadashi 2024: इंदिरा एकादशीची व्रतकथा:

Indira Ekadashi 2024: पुराणांनुसार एक कथा सांगितली जाते जी या व्रताच्या महत्त्वाचे प्रतीक आहे. एकदा सत्ययुगात महिष्मतिपुरीचा राजा इंद्रसेन याने यज्ञ केला होता. यज्ञाच्या समाप्तीनंतर, त्याचे पितर नरकात कष्ट भोगत असल्याचे त्याला समजले. त्याच्या पितरांना स्वर्गात मोक्षप्राप्ती मिळावी यासाठी त्याने अनेक प्रयत्न केले, परंतु त्याला यश मिळाले नाही. त्यानंतर त्याला नारद मुनींनी इंदिरा एकादशी व्रत करण्याचा सल्ला दिला. नारद मुनींनी सांगितल्याप्रमाणे राजा इंद्रसेनने व्रताचे पालन केले, त्यानंतर त्याच्या पितरांना स्वर्गाची प्राप्ती झाली.

ही कथा सांगते की इंदिरा एकादशीचे व्रत केवळ स्वतःच्या मोक्षासाठीच नाही, तर आपल्या पितरांच्या आत्म्यांना शांती आणि मोक्ष प्राप्त करण्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे. या व्रताचे पालन केल्याने व्रतीच्या कुटुंबातील सर्व पितरांचा उद्धार होतो.

Indira Ekadashi 2024: इंदिरा एकादशी व्रताचे पालन आणि विधी:

इंदिरा एकादशी व्रताचे पालन करण्यासाठी काही विशिष्ट विधी आहेत. या व्रताचे पालन करणाऱ्या व्यक्तीने खालील नियम पाळावेत:

  1. व्रताची पूर्व तयारी:
    व्रतीने एकादशीच्या एक दिवस आधी म्हणजे दशमीला संकल्प करावा आणि एकादशीच्या दिवशी उपवास करावा. दशमीच्या दिवशी हलके भोजन घ्यावे आणि सात्विक आहाराचे पालन करावे.
  2. सकाळी स्नान व पूजेची तयारी:
    इंदिरा एकादशीच्या दिवशी लवकर उठून स्नान करावे आणि शुद्ध वस्त्र परिधान करावे. घरातल्या देवाला अथवा विष्णू भगवानाची मूर्ती किंवा फोटो समोर ठेवून त्यांच्या चरणी नैवेद्य दाखवावा.
  3. विष्णूची पूजा:
    या दिवशी विष्णूची पूजा करणे आवश्यक आहे. विष्णूच्या मूर्तीला पंचामृताने अभिषेक करून, फुलं, फळं आणि तुलशी पत्र अर्पण करावीत. भगवान विष्णूचा आशीर्वाद प्राप्त करण्यासाठी विष्णुसहस्रनाम पठण करावे किंवा “ॐ नमो भगवते वासुदेवाय” या मंत्राचा जप करावा.
  4. उपवासाचे पालन:
    इंदिरा एकादशीच्या दिवशी उपवास करणे महत्त्वाचे आहे. पूर्ण उपवास शक्य नसल्यास फलाहाराचे सेवन करावे. उपवासादरम्यान तामसिक आहाराचे सेवन टाळावे.
  5. रात्री जागरण:
    या दिवशी रात्री जागरण करणे शुभ मानले जाते. विष्णूंची आरती करून भजन-कीर्तनात सहभागी व्हावे.
  6. द्वादशीच्या दिवशी पारणे:
    एकादशीचे व्रत पूर्ण झाल्यानंतर द्वादशीच्या दिवशी पारण करणे आवश्यक आहे. द्वादशीला स्नान करून भगवान विष्णूची पूजा करावी आणि योग्य वेळी उपवास सोडावा.

Indira Ekadashi 2024: व्रताचे फल:

इंदिरा एकादशी व्रत केल्याने जन्ममृत्यूच्या चक्रातून मुक्ती मिळते, असे धर्मग्रंथ सांगतात. या व्रताचे पालन केल्याने पूर्वजांना मोक्ष प्राप्त होतो आणि व्रतकर्त्याचे सर्व पाप नष्ट होतात. इंदिरा एकादशीचे व्रत हे आत्मिक शुद्धी, मानसिक शांती आणि अध्यात्मिक प्रगतीसाठी फार महत्त्वाचे आहे.

Indira Ekadashi 2024: व्रताचे फायदे आणि धार्मिक श्रद्धा:

Indira Ekadashi 2024: हिंदू धर्मात व्रताचे पालन करणे हे केवळ धार्मिक कर्तव्य नसून मनाची शुद्धी आणि संयम साधण्याचे एक साधन आहे. इंदिरा एकादशी व्रत हे भक्ताच्या जीवनात सुख-समृद्धी आणते. धर्मशास्त्रात सांगितलेले नियम पाळल्यास आणि विष्णूची उपासना केल्यास व्रतकर्त्याला त्याच्या सर्व इच्छांची पूर्ती होते.

पितरांच्या उद्धारासाठी इंदिरा एकादशी व्रताची विशेष महत्ता आहे. आपले पूर्वज जे नरकात कष्ट भोगत आहेत, त्यांची मुक्ती या व्रताद्वारे होते, असे मानले जाते. धार्मिक दृष्टिकोनातून पाहिले असता, व्रताचे पालन हे स्वतःच्या आत्म्याचे शुद्धीकरण करण्यासाठी एक साधन मानले जाते.

Indira Ekadashi 2024: व्रताचे वैज्ञानिक महत्त्व:

उपवासाचे वैज्ञानिक दृष्टिकोनातूनही अनेक फायदे आहेत. उपवास केल्यामुळे शरीराला विश्रांती मिळते आणि पचनक्रियेतील कार्यक्षमता सुधारते. एकादशीच्या दिवशी फलाहार घेऊन उपवास करणे हे शरीराच्या शुद्धीसाठी देखील उपयोगी आहे. मानसिक शांती आणि तणावमुक्त जीवनासाठी व्रताचा धार्मिक महत्त्वाबरोबरच वैज्ञानिक दृष्टिकोनदेखील महत्वाचा आहे.

Indira Ekadashi 2024: समारोप:

इंदिरा एकादशी 2024 मध्ये 28 सप्टेंबर रोजी येणार आहे. हा दिवस आपल्या पितरांना मोक्ष प्राप्त करून देण्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचा आहे. या दिवशी भगवान विष्णूची उपासना करून, व्रताचे पालन करून, धार्मिक नियमांचे पालन करणे आवश्यक आहे. जीवनातील सर्व दुःख आणि संकटांपासून मुक्त होण्यासाठी आणि आध्यात्मिक प्रगती साधण्यासाठी इंदिरा एकादशी व्रत अत्यंत पुण्यकारी आहे.

व्रताच्या दिवशी मन:शांती आणि आत्मिक प्रगतीसाठी इंदिरा एकादशी व्रताचे पालन करणं योग्य आहे.

Leave a Comment